Tag Archives: укук

МЫЙЗАМ – кеңири мааниде бардык нормативдик-укуктук актылар, мамлекет белгилеген жалпыга милдеттүү бардык  эрежелер. Укуктук мааниде мамлекеттик бийликтин жогорку өкүлдүк органы тарабынан же жалпы калктын өз эркин  тикелей билдирүүсү аркылуу (мис. Референдум) кабыл алынып, өтө маанилүү коомдук мамилелерди жөнгө салуучу  нормативдик акт. М. мааниси боюнча конституциялык жана жөнөкөй болуп бөлүнөт. Конституциялык М.  конституциядан, конституцияга өзгөртүү киргизүү максатында кабыл алынган.… Далее »

ГРАЖДАНДЫК УКУК ЖАНА ЭРКИНДИК – коомдун саясий, социалдык, маданий турмушуна катышууга  граждандардын конституциялык негиздеги статусу, дайыма БУУнун көзөмөлүндө турат. 1948-ж. 10-декабрда БУУнун  Генералдык Ассамблеясы «Адам укугунун жалпы декларациясын» кабыл алган. Бул укуктарга: инсанга кол тийгизбөө,  жеке, үй-бүлөлүк турмушуна кийлигишпөө ж. б. баштап, коомдук турмушка таасир көрсөтүү ж. б. кирет. 1976-ж. 3-  январында БУУда «Граждандык жана саясий укуктар жөнүндө… Далее »

ГЕНДЕР – ар башка жыныстагы адамдардын калыптанган, социалдык жактан бекемделген жүрүм-туруму. ГЕНДЕРДИК МАМИЛЕЛЕР – карым –катнаш процессинде же биргелешкен иш-аракеттин ар кандай түрлөрүн жүзөгө  ашырууда түзүлүүчү ар башка жыныстагы адамдардын ортосундагы жүрүм-турумдун жана мамилелердин мүнөзү. ГЕНДЕРДИК САЯСАТ – ар башка жыныстагы адамдардын ортосундагы өз ара мамилелерде теңчиликти орнотууга  багытталган мамлекеттик, коомдук иш. ГЕНДЕРДИК ТЕҢЧИЛИК – ар башка жыныстагы… Далее »

АДМИНИСТРАЦИЯЛЫК УКУК мамлекеттик башкаруу органдарын уюштурууда жана алардын аткаруу иш аракетинин процессинде келип чыгуучу коомдук мамилелерди жөнгө салат. А. у-нун негизги булактарына Кыргыз Республикасынын Конституциясы жана мыйзамдары, Жогорку Кеңештин Указдары, өкмөттүн токтомдору, кодекстер, инструкциялар ж. б. кирет. А. у. нормалары аткаруу тескөө иш аракетин жүргүзүүчү мамлекеттик органдарды уюштуруу эрежелерин; ушул органдардын жана аларда иштегендердин, ошондой эле граждандардын, мамлекеттик… Далее »

АДАТ УКУГУ – салт түрүндө колдонуп келген адат нормаларынын жана жүрүм-турум эрежелеринин жыйындысы. А. у. алгачкы жамаат коому бузулуп, жеке менчик келип чыккан мезгилде пайда болгон. А. у. эл урууларга бөлүнүп жашаган коомго мүнөздүү. А. у-нун нормалары коомдун шарттарына жараша өзгөрүп ыңгайлашып турат. ХIХ к-дын орто ченине чейин кыргыздарда А. у. колдонулган, кийинчерээк Россия империясынын мыйзамдары менен катар… Далее »

АДАМ УКУГУНУН ЖАЛПЫ ДЕКЛАРАЦИЯСЫ 1948-ж. 10-декабрда Бириккен Улуттар Уюмунун (ООН) Генералдык Ассамблеясы тарабынан кабыл алынган. Кириш бөлүмдөн жана 30 статьядан турат. Расасы, жынысы, тили, динине карабай адам укуктарын, эркиндигин урматтоо, сыйлоо керек деп чечмеленет. Декларацияда инсандын элементардык укуктарынын ичинен эң оболу ар бир адам жашоого, эркиндикке, керт башына эч кимдин тийбестигине укуктуу (3-статья), эч ким кулчулукта же эрксиз… Далее »

АДАМ УКУГУ ЖАНА ЭРКИНДИГИ – 1) адамга табият берген жана мамлекет тарабынан корголуп жана гарантияланып турган укуктар. Бул укуктар ар бир адамга төрүлгөндөн эле таандык болуп, мыйзамдык чектөөлөрдөн жана мамлекеттик чек аралардан көз карандысыз аракет кылат. Буларга – жашоо жана дененин кол тийбестиги укугу, кишинин кадырын сыйлоо, мыйзамсыз камоо жана кармоодон эркин болуу, ишеним жана абийир эркиндиги ж.… Далее »