КЫРГЫЗСТАНДЫН эң көрүнүктүү ишмери, биринчи өкмөт башчысы Жусуп Абдрахманов жөнүндө сөз кылганда, баарынан мурла анын эң катаал, эң оор жылдарда элге сиңирген эмгеги, кыйын кезең кырлаалла кылган эраиги, аллын көрө билген акылманлыгы, кыраакылыгы туңгуюктан жол таап, жүрөгүн Данколой сууруп чыгып, шамчырак кылган (өзүн курман кылган) жалтанбас каарманлыгы көз алдыга келет.
Таланттуу акын, драматург Жусуп Турусбеков (1910-1943) адабият дүйнөсүнө башка кыргыз акын-жазуучуларына окшошпогон өз жолу менен келген. 20-30-жылдардагы адабиятыбызга көз жүгүртсөк анда бир катар акындарыбыздын алгачкы чыгармаларында али такшалбагандык, фольклордук эстетиканы аң-сезимсиз ээрчүү сыяктуу белгилерди байкайбыз.
Касымалы Баялинов (1900-1980) совет доорундагы кыргыз адабиятын өнүктүрүүгө белсемдүү эмгек сиңирген жазуучулардын бири. Айтылуу ‘’Ажар” повестинен баштап, К.Баялиновдун жазуучулук таланты жалпы журтчулугубузга кеңири таанымал болгон. Анын чыгармалары көп жылдардан бери орто мектептердин, жогорку окуу жайлардын окуу программаларына киргизилип окулуп, үйрөтүлүп келатат.
Көрүнүктүу прозачы жана драматург Касымалы Жантөшев (1904-1968) 16 жашка келгенде гана жаңыдан кат тааныгандыгын, алгач арипти Орозакун Илепес уулу деген мугалимден үйрөнүп, анын колунан биринчи жолу басма жүзүндө басылган китепти 1920-жылы көргөндүгүн жана 1921-жылы комсомолдун катарына өткөндүгүн өзүнүн «Тепкедеги жаңы мектеп” деген эскерүүсүндө кеңири баяндаган. 1924-жылга чейин айылдык мектепте, анан Фрунзедегн педтехникумда окуган.
Көрүнүктүү акын жана драматург К.Маликовдун (1911-1978) көркөм адабиятка шилтелген алгачкы кадамы кабарчылык иштен башталган. 1926-жылдын сентябрь айында «Эркин-Тоонун” 15 жаштагы кабарчысы К.Маликов ошол газетанын редакциясынын түздөн-түз жардамы аркылуу Фрунзедеги педтехникумдун орто даярдоо классына келип киргенден тартып чыгармачылык ишке өз тагдырын биротоло байланыштырат.
Кыргыз элине таанымал акын Мидин Алыбаев (1917-1959) адабият дүйнөсүнө отузунчу жылдары келген. Анын чыгармачылык иши Фрунзедеги педтехникумда окуп жүргөн жылдары башталган. Бул жөнүндө Райкан Шүкүрбеков минтип жазган: «Алдыңкы жазып жүргөн студенттер бүтүрүп кеткенден кийин «Үмүттүү жаш” кереге газетасы, педтехникумдун драмалык кружоктору биздин колдо калды. Ошондо Алыкул, Мидиндин ж.б. бирдеме жаза коюп жүргөн жаштар чыгарманы «жайнаттык”.
Кытайга качып-бозгон кыргыздардын кайра өз жерине келүүсүнө мүмкүндүк ачып берген Октябрь төңкөрүшүп, анын эркиндик, теңдик деген идеяларын жан дили менен кабыл алып, жаны заманды жар салып ырдаган көрүнүктүү кыргыз акындарынын, жазуучуларынын бири Мукай Элебаев (1902-1944). Жаштайынан жетим калып, 1916-жылы көтөрүлүшчүлөр менен бирге Кытайга сүрүлүп, ар кимге малай жүрүп, эр жеткен М.Элебаев 19 жашка келгенде араң кат тааныйт.
Кыргыз Эл жазуучусу Насирдин Байтемировдун (1916-1996) чыгармачылык шыгы эрте ойгонгон. Энеси Арукенин кошокторун, Калмырза, Жаманкул, Осмонкул сыяктуу атактуу ырчылардын эл арасына кеңири таралган ырларын бала кезинде эле отуруштарда, эл чогулган жерлерде ырдап, өзү да ыр чыгарууга ынгызар болгон.
Таланттуу сатирик, акын, драматург жана чебер котормочу Райкан Шүкүрбеков 1913жылы Талас өреөнүндегү Ак-Чий деген жерде туулган, Октябрь революциясы, Совет бийлиги окууга, жашоого кеңири шарт түзгон мезгилде өсиүрүм курагына келип калган Райкан ошол кездеги башка кыргыз жаштары сыяктуу эле окууга, билим алууга умтулган.
Поэзия дүйнөсүнө салмактуу салымын кошкон кыргыз эл акыны, Токтогул атындагы мамлекеттик сыйлыктын лауреаты Сүйүнбай Эралиев (1921) чыгармачылык ишин Улуу Ата Мекендик согуштун жылдарында баштаган. Согушта жаралуу болуп, 1944-жылы армиядан кайтып келгенден кийин ал Буденный райондук «Сталиндик жеңиш”, Талас областтык «Лениндик туу” газеталарында кызматкер болуп иштеп жүрүп, ыр жазуусун улантат.
