«АК МӨӨР” ПОЭМАСЫ

«АК МӨӨР”  поэманын бир нече варианты бар.  Чыгарманын бир варианты алгач 1923-ж. Таластан  Өмүрбек Кудайбергенов ж-а Сапарбай Бокочиевден Каюм Мифтаков жазып алган. Экинчи вариантын да К Мифтахов манасчы Кожеков Жаңыбайдын айтуусунда Фрунзеде 1936-ж. кагазга түшүргөн.  Үчүнчү  вариантын 1940-ж Боронбаев Абдырайымдан Абдыкалык Чоробаев жазып алган. Төртүнчү  варианты К. Акиевдики. 1957-ж. Асылбек Эшматов «Ак Мөөрдүн» өз алдынчалыгы м-н айтылган вариантын түзөт. 1958-ж. Ала-Бука р-нунда жашаган Жолдошов Баатырбектен  А. Токомбаева да… Кененирээк »

ТҮГӨЛБАЙ СЫДЫКБЕКОВДУН «БИЗДИН ЗАМАНДЫН КИШИЛЕРИ» РОМАНЫ

«БИЗДИН ЗАМАНДЫН КИШИЛЕРИ” –  роман. Т. Сыдыкбеков чыгарманы 1943-ж. январь айында жаза баштап, айрым үзүндүлөрү согуш учурунда «Советтик Кыргызстан” газетасында жарык көргөн. Толук бойдон 1948-ж. басылып, 1949-ж. СССР мамл. сыйлыгына татыктуу болгон. Романда Улуу Ата Мекендик согуш учурундагы элдин патриоттук духу, баскынчыларга каршы күрөшүүдөгү  биримдиги, улуттар арасындагы ынтымак чагылдырылган. Чыгарманын сюжети бир эмес, бир топ каармандын тегерегинде  өнүгөт. Бирок, бул каармандардын… Кененирээк »

ЧЫҢГЫЗ АЙТМАТОВДУН «ГҮЛСАРАТ» ПОВЕСТИ

«ГҮЛСАРАТ” Ч. Айтматовдун бул повести биринчи жолу 1966-ж. орус тилинде «Новый мир” журналында (№ 3 санына) жарык көргөн. «Гүлсарат”  –  социалдык планда өтө  курч жазылган чыгарма. Жазуучу бул повести туурасында мындай деген: «Гүлсарат” бир чети эң  чоң  чыг-чылык канагат  алып келсе, бир чети аябагандай көркөм машакат да чектирди десем болоор. Бул повестте мен мурунку чыгармаларымда козголбогон башкача ойлорду айткым келди. Бул повестте азыркы мезгилдеги… Кененирээк »

ЧЫҢГЫЗ АЙТМАТОВДУН «ЖАМИЙЛА» ПОВЕСТИ

«ЖАМИЙЛА” –  Ч. Айтматовдун атын алгач алыска тааныткан повести (1958). Повесть алгач «Обон” деп аталып, кыргызча ушул ат м-н жарык көргөн. Орус тилинде «Новый мир” журналына (1958, № 8) «Жамийла” деген ат м-н жарык көрүп, дүйнө элдеринин тилдерине ушул ат м-н белгилүү болгон. Чыгармадагы окуянын лирика-романтикалык маанайда баяндалышынан улам повестти адабиятчылар «кара сөздөгү поэзия же прозадагы ыр” деп да… Кененирээк »

«ЭР ЭШИМ» ТАРЫХЫЙ ПОЭМАСЫ

«ЭР ЭШИМ” – тарыхый поэма. Эпикалык чыгармада күчтүү душмандардын мизин кайтаруу үчүн эпикалык образдарды реалдуулуктун чегинен  өткөрө, алардан да күч кубаттуу кылып идеализациялоо тенденциясы  өкүм сүрүп келген. Мындай көрүнүш эл тарабынан кадыресе салттык түшүнүк катары кабыл алынып, эпикалык чыгарманын көркөм табияты м-н байланышкан. Эр Эшимдин калмактарга каршы жасаган баатырдык иштери да мына ошондой эпикалык чыгармалардын таламдарына баш ийдирилип, элди-жерди коргогон баатырдын даңазалуу иштери баян… Кененирээк »

КАСЫМААЛЫ ЖАНТӨШЕВДИН «КАНЫБЕК» РОМАНЫ

«КАНЫБЕК” – К. Жантөшевдин кыргыз фольклоруна болгон мамилеси биринчи муундагы кыргыз жазуучуларынын өкүлдөрүнө  караганда айрыкча бир кырдаалдар менен айырмаланып турат. Дегеле жазуучунун фольклорго мамилесин ажыратып, жиктеп, этаптарга бөлүп көрсөтүү мүмкүн эмес. Фольклордук аң-сезимдин стихиясы жазуучунун бүткүл чыг-лык жолун бирдей эле даражада аралап  өтөт десек болот, башкачараак айтсак, К. Жантөшев жаралышынан импровизатор-айтуучу, бирок жазма түрүндөгү  импровизатор. Импровизатордук касиет: сюжеттик чиелеништерде, баяндоонун коюлушунда,… Кененирээк »

ТҮГӨЛБАЙ СЫДЫКБЕКОВДУН «КӨК АСАБА» ТАРЫХЫЙ РОМАНЫ

«КӨК АСАБА” – тарыхый роман. Орто кылымдардын башындагы (6–8-к.). Енисей кыргыздарынын турмушун, сырткы баскынчылардын кол салуусуна каршы туруп, эпостун биримдигин жана  өз алдынчалыгын сактап калуу үчүн жүргүзгөн күрөшүн эпикалык ыкмада көркөм чагылдырган чыгарма. 1971-ж. жазылып бүткөн, бирок көп жылдар боюу жарык көрбөй, 1989-ж. маалымдуулук учурунда гана басылып чыккан. Кыргыз элинин орто кылымдардагы тарыхы боюнча  маалыматтар өтө аз экендигин гана илимпоз… Кененирээк »

ЧЫҢГЫЗ АЙТМАТОВДУН «КЫЛЫМ КАРЫТАР БИР КҮН» РОМАНЫ

«КЫЛЫМ КАРЫТАР БИР КҮН”  (1980)  –  роман. СССР Мамлекеттик сыйлыгына татыктуу болгон. Ч. Айтматовдун бул романы  өзүнүн идеялык-тематикалык багыты, сюжеттик-композициялык түзүлүшү  боюнча  «Гүлсарат” повестине жакын. Танабай Гүлсары жорго менен акыркы сапарда баратып, күнү бүтүп, суусу түгөнгөн эсил жоргонун башында отуруп өткөн күндөрдү  эскерүүсү  аркылуу сюжеттик окуялар ретроспективдүү  планда  өнүктүрүлсө, «Кылым карытар бир күн” романында да көпчүлүк окуя Бороонду бекеттин темир жол жумушчусу Казангаптын кайтыш болгон саатынан аны жайына… Кененирээк »

ЧЫҢГЫЗ АЙТМАТОВДУН «КЫЯМАТ» РОМАНЫ

«КЫЯМАТ” –  (1986) Ч.  Айтматовдун адабий чөйрөдө  карама-каршылыктуу кызуу талаш-тартыштарды жараткан романы. Чыгарманын аталышы жөнүндө  автор мындай дейт: «Эмне  үчүн «Плаха” деп аталды. Менимче, ал романдын мазмунунан келип чыкты го деп ойлойм. Баталга  –  бул баш алынчу секи же мыйзам окулчу дөбө  гана эмес. Адам  өз өмүрүндө эртеби-кечпи баталгага туш келет. Ал кезде баталгага чыгып барган болот, албетте ал ажалдан тыш, аман-соо эле калат, а кээде чыкпай… Кененирээк »

УЗАКБАЙ АБДУКАИМОВДУН «МАЙДАН» РОМАНЫ

Узакбай Абдукаимовдун бул «Майдан” романынын 1-бөлүгү  1961-ж. жана  2-бөлүгү  1966-ж. чыккан. Жазуучунун өмүр аягында жараткан адабий керээзи, бүткүл жашоосундагы чыгармачыл изденүүлөрүнүн жыйынтыгы. «Майдан”  –  көп аспектүү, көп пландуу Ата Мекендик согуш темасына арналган роман. Мындай сапат окуянын географиялык чөйрөсүнүн масштабдуулугуна, каармандардын көп сандуулугуна гана эмес, ал баарынан мурда адам турмушунун концепциясын, адамдын жан дүйнөсүн ачууга негизделген. У. Абдукаимовдун баяндоосунда колхозчунун жана  интелегенттин, солдаттын жана  генералдын,… Кененирээк »