Tag Archives: роман

«БИЗДИН ЗАМАНДЫН КИШИЛЕРИ” –  роман. Т. Сыдыкбеков чыгарманы 1943-ж. январь айында жаза баштап, айрым үзүндүлөрү согуш учурунда «Советтик Кыргызстан” газетасында жарык көргөн. Толук бойдон 1948-ж. басылып, 1949-ж. СССР мамл. сыйлыгына татыктуу болгон. Романда Улуу Ата Мекендик согуш учурундагы элдин патриоттук духу, баскынчыларга каршы күрөшүүдөгү  биримдиги, улуттар арасындагы ынтымак чагылдырылган. Чыгарманын сюжети бир эмес, бир топ каармандын тегерегинде  өнүгөт. Бирок, бул каармандардын… Кененирээк »

«КАНЫБЕК” – К. Жантөшевдин кыргыз фольклоруна болгон мамилеси биринчи муундагы кыргыз жазуучуларынын өкүлдөрүнө  караганда айрыкча бир кырдаалдар менен айырмаланып турат. Дегеле жазуучунун фольклорго мамилесин ажыратып, жиктеп, этаптарга бөлүп көрсөтүү мүмкүн эмес. Фольклордук аң-сезимдин стихиясы жазуучунун бүткүл чыг-лык жолун бирдей эле даражада аралап  өтөт десек болот, башкачараак айтсак, К. Жантөшев жаралышынан импровизатор-айтуучу, бирок жазма түрүндөгү  импровизатор. Импровизатордук касиет: сюжеттик чиелеништерде, баяндоонун коюлушунда,… Кененирээк »

«КӨК АСАБА” – тарыхый роман. Орто кылымдардын башындагы (6–8-к.). Енисей кыргыздарынын турмушун, сырткы баскынчылардын кол салуусуна каршы туруп, эпостун биримдигин жана  өз алдынчалыгын сактап калуу үчүн жүргүзгөн күрөшүн эпикалык ыкмада көркөм чагылдырган чыгарма. 1971-ж. жазылып бүткөн, бирок көп жылдар боюу жарык көрбөй, 1989-ж. маалымдуулук учурунда гана басылып чыккан. Кыргыз элинин орто кылымдардагы тарыхы боюнча  маалыматтар өтө аз экендигин гана илимпоз… Кененирээк »

«КЫЛЫМ КАРЫТАР БИР КҮН”  (1980)  –  роман. СССР Мамлекеттик сыйлыгына татыктуу болгон. Ч. Айтматовдун бул романы  өзүнүн идеялык-тематикалык багыты, сюжеттик-композициялык түзүлүшү  боюнча  «Гүлсарат” повестине жакын. Танабай Гүлсары жорго менен акыркы сапарда баратып, күнү бүтүп, суусу түгөнгөн эсил жоргонун башында отуруп өткөн күндөрдү  эскерүүсү  аркылуу сюжеттик окуялар ретроспективдүү  планда  өнүктүрүлсө, «Кылым карытар бир күн” романында да көпчүлүк окуя Бороонду бекеттин темир жол жумушчусу Казангаптын кайтыш болгон саатынан аны жайына… Кененирээк »

«КЫЯМАТ” –  (1986) Ч.  Айтматовдун адабий чөйрөдө  карама-каршылыктуу кызуу талаш-тартыштарды жараткан романы. Чыгарманын аталышы жөнүндө  автор мындай дейт: «Эмне  үчүн «Плаха” деп аталды. Менимче, ал романдын мазмунунан келип чыкты го деп ойлойм. Баталга  –  бул баш алынчу секи же мыйзам окулчу дөбө  гана эмес. Адам  өз өмүрүндө эртеби-кечпи баталгага туш келет. Ал кезде баталгага чыгып барган болот, албетте ал ажалдан тыш, аман-соо эле калат, а кээде чыкпай… Кененирээк »

Узакбай Абдукаимовдун бул «Майдан” романынын 1-бөлүгү  1961-ж. жана  2-бөлүгү  1966-ж. чыккан. Жазуучунун өмүр аягында жараткан адабий керээзи, бүткүл жашоосундагы чыгармачыл изденүүлөрүнүн жыйынтыгы. «Майдан”  –  көп аспектүү, көп пландуу Ата Мекендик согуш темасына арналган роман. Мындай сапат окуянын географиялык чөйрөсүнүн масштабдуулугуна, каармандардын көп сандуулугуна гана эмес, ал баарынан мурда адам турмушунун концепциясын, адамдын жан дүйнөсүн ачууга негизделген. У. Абдукаимовдун баяндоосунда колхозчунун жана  интелегенттин, солдаттын жана  генералдын,… Кененирээк »

«СЫНГАН КЫЛЫЧ» –  тарыхый роман. Биринчи китеби 1966-ж., экинчи китеби 1971-жылы жарыкка чыккан. Идеялык-тематикалык. проблематикасы боюнча  башкаларга окшобогон «Сынгын кылыч» романы 1971, 1983-жылдагы партиялык пленумдарда  социалисттик идеологиянын куугунтугуна алынып, «…эки жолу тагдыры башка кылычтардын мизине коюлуп, эки жолу катуу чабуулга кабылып, эки жолу сынып түшүп, эки жолу кайра бүтөлүп, эки жолу кайра ордуна келген» (К. Даутов). Көрсө, бул чыгарма мезгилинен эрте жаралган… Кененирээк »

«ТАҢ АЛДЫНДА” – ыр менен жазылган роман. 1916-жылдагы көтөрүлүш жана  Үркүн окуялары туурасында баяндалган.. 1962-ж. жарык көргөн Т. Сатылганов атындагы Мамлекеттик сыйлыкка татыктуу болгон чыгарма (1967). «Таң алдында” романынын 1-бөлүгү 1935-ж. «Кандуу жылдар”, 2-бөлүгү  1947-ж. «Таң  алдында” деген ат менен жарыяланган чыгармасынын кайра иштелген варианты. Кыргыз элинин тарыхындагы эбегейсиз трагедияны көркөм чагылдырууга арналган «Кандуу жылдар”  өз убагында карама-каршы пикирлерди жаратып, чыгарманын идеялык мазмунуна… Кененирээк »

«ТОО АРАСЫНДА” – роман өткөн кылымдын жыйырманчы жылдарынын аягында – отузунчу жылдардын башындагы окуяларды камтып, тарыхый бурулуш доордогу кыргыз элинин турмушун, адамдардын образдарын, тиричилигин жана кулк-мүнөзүн, табият көрүнүштөрүн көркөм сүрөттөгөн эпикалык чыгарма. Анын эки китеби 1955–58-ж. жарык көргөн. «Тоо арасында” Т. Сыдыкбековдун 1937–38-ж. жарыяланган «Кең-Суу” романынын кайра иштелген варианты. Автордун чыгармачылыгында гана эмес жалпы эле кыргыз жазма адабиятынын… Кененирээк »

«УЗАК ЖОЛ”  –  роман.  М. Элебаевдин бул романынын жазылышы менен 30-жылдарда кыргыз адабиятына олуттуу жаңылыктар кирген. Мукай бул алгачкы романы менен улуттук прозаны капыстан профессионалдык деңгээлге көтөргөн. «Узак жол» кыргыз адабиятына баяндоонун реалисттик каадасын, кыскалыкты, лаконизмди, речтик мүнөздөмөнүн, социалдык портреттик  өнөрүн, адабий мүнөздүн реалисттик чындыгын алып келген. «Узак жолдо» айрыкча, көркөм деталдын эстетикалык мүмкүнчүлүгү  жакшы ачылган. «Узак жолдун»… Кененирээк »