ПЛУТОКРАТИЯ (гр. рlutos – байлык+kratos – бийлик, кубаттуулук) – 1) байлардын бийлиги; 2) өлкөдөгү мамлекеттик бийлик эң бай өкүлдөрдүн кичине тобуна таандык болгон саясий түзүлүш. П. термини саясий түзүлүштүн өзгөчө формасы катары байыркы грециялык ойчул жана жазуучу Ксенофонттун «Сократ жөнүндө эскерүүлөрүндө» кездешет. Байыркы Грециянын бир катар шаар-мамлекеттеринде П. б. з. ч. VII–VI к. бай аристократ уруулук аристократиянын үстүнөн… Кененирээк »
ПАТРИОТИЗМ (гр. раtriotes – мекендеш < раtris – Атамекен) – Ата мекенди сүйүү жана ага берилгендикти чагылдыруучу идея, сезим, иш-аракет. Мекенинин ички турмушунун бардык тармагында ийгиликке жетишүүсүнө, эл аралык аренада кадыр-баркынын бекемделишине жана кубаттуулугунун өсүшүнө көмөк берет. П. кылымдар бою өзүнчө мекендеген жерлерде жашоочу адамдардын кызыкчылыгынын биримдүүлүгү, өз элинин тарыхый өткөндөгүлөрүн сыйлоо, жетишкендиктери менен сыймыктануу жана ата-бабаларынын жана… Кененирээк »
ПАТЕРНАЛИЗМ, с а я с а т т а (лат. paternus – аталык) «аталык камкордуктун», кайрымдуулуктун саясаты, идеологиясы. «Адамзат мамилелеринин» теорияларынын негизинде Америкада, Батыш Европанын өнүккөн өлкөлөрүндө, Японияда ишке ашырылат. П. XX к. 20-ж. АКШда «социалдык партнерчулук» жана «социалдык дүйнөнүн» коомуна жетишүү мүмкүнчүлүгүн негиздөө үчүн пайда болгон. «Адамзат мамилеси» тейлоризмге каршы коюлуп: «Адам көңүл буруунун башкы объектиси», –… Кененирээк »
АЛМОНД Габриэл (1911) – америкалык саясат таануучу. Саясатты изилдөөдө функционалдык методду колдонгон. Структуралык функционализмдин негизги түшүнүктөрдү А. «Политика развивающихся регионов», 1968-ж. (Коулман менен бирге) эмгегинде иштеп чыккан. А. саясий системаны коомдогу бирине-бири көз каранды эмес топтордын биригип аракет кылуу системасы деп эсептейт. А-дун ою боюнча бардык системалар эки фазалык функцияны өткөрөт: а) функция – аракетке келтирүү, б) функция… Кененирээк »
АВТОРИТЕТ (нем. autoritat, лат. auсtoritas – бийлик, таасир) – 1) коомдук турмуштун ар-түрдүү тармагындагы кандайдыр бир адамдын же уюмдардын жумуруят кабыл алган формалдуу эмес таасири (мис., тарбиялоодо, илимде ж-а билимде, нравалык баркына, тажрыйбасына негизделген (ата-эненин, дарыгердин ж. б.); 2) саясий бийликке карата адамдын же уюмдун коомчулук тарабынан таанылган таасири. А. лидерлик кылуунун милдеттүү шарты. А. бардык адам коомдорунда… Кененирээк »
АВТОНОМИЯ (гр. аvtonomia – көз каранды эместик) – Конституцияда бекитилген мамлекеттин кайсы бир бөлүгүнүн өз алдынча башкаруу боюнча укугу. Иш жүзүндө А. тили, үрп-адаты жана экономикалык турмушунун өзгөчөлүктөрү менен айырмаланган элдердин топтолушуп жашаган аймактарында түзүлөт. А. дүйнөнүн көп өлкөлөрүндө бар. Алсак: Россия Федерациясынын субъектилери: Калмык Республикасы ж. б.; АКШдагы штаттар; Германиядагы Баварияга окшогон жерлер ж. б. А-нын эки… Кененирээк »
АВАНТЮРИЗМ, саясий (фр. avantyre – окуя, тобокелчилик) – чыныгы абалды, объективдүү шарттарды, саясий күчтөрдүн жана каражаттардын жайгашышын, коомдук турмуштун өнүгүү мыйзам ченемин эске албай, оңой эле ийгиликке жетүүгө умтулган, тобокелге салган саясий ишмердүүлүк. Бул бийликтен кетип жаткан же демократиялык жол менен бийликке келүүгө мүмкүнчүлүгү жок топтордун аракеттерине мүнөздүү. Бийликти басып алуу же кармап туруу – авантюристтер үчүн башкы… Кененирээк »
АБСЕНТЕИЗМ (лат. Absent) absentiа – катышпоо) – бийликтин өкүлчүлүк уюмдарын, мамлекет башчыларын шайлоодо шайлоочулардын добуш берүүдөн баш тартышы. А-дин болушу, бир жагынан, коомдогу адамдын эркиндигинин белгиси, адам өзүн алып жүрүүнүн варианттарын тандоо укугуна ээ. Экинчи жагынан, А-дин болушу граждандардын бир бөлүгүнүн шайлоонун жыйынтыгына ишенбөөчүлүгүн, талапкерлердин программалары жана убадалары менен граждандардын жашоо келечегинин ортосунда байланыштын жоктугун, шайлоо кампаниялары мезгил-мезгили,… Кененирээк »
