Tag Archives: социалдык

СОЦИАЛДЫК СТРАТИФИКАЦИЯ

СОЦИАЛДЫК СТРАТИФИКАЦИЯ (лат. stratum – катмар, facio – жасаймын) – бүгүнкү күндөгү социологиянын  борбордук багыттарынын бири; коомдогу социалдык структураны жана теңсиздиктин өнүгүү мыйзам ченемдүүлүктөрүн  издеп, таап жана түшүндүрүүнү алдына милдет кылып коет. Ар бир коом үчүн абалдары кандайдыр-бир анык белгилер  боюнча айырмаланган, кандайдыр-бир деңдээлде калыптанган катмарлардын, топтордун, индивиддердин  жиктелүүсүнүн болушу мүнөздүү. Эң ирисинен майда структурасына чейинки универсалдык сүрөтүн… Кененирээк »

СОЦИАЛДЫК САЯСАТ

СОЦИАЛДЫК САЯСАТ (лат. sociolog – коомдук) – социалдык чөйрөнү жана социалдык мамилелерди теске салуу  боюнча мамлекеттин жана коомдук уюмдардын ишмердүүлүгү; калктын турмуштук маанилүү керектөөлөрүн камсыз  кылуу боюнча иш-чаралардын жыйындысы. Бул же тигил өлкөдө С. с-тын эффективдүүлүгү кандай даражада адамдын  жашоосу, анын эмгегинин жана эс алуусунун, тиричилигинин шарттарынын жакшыруусу, ден-соолугунун чыңалуусу,  аң-сезими менен маданияттын жогорулоосу, этностор жана инсандар аралык… Кененирээк »

СОЦИАЛДЫК МАМИЛЕЛЕР

СОЦИАЛДЫК МАМИЛЕЛЕР – өндүрүштө жана коомдогу башка чөйрөлөрдө ар түрдүү абалга ээ, эмгектин мүнөзү,  профессионалдык даярдыгы, улутка таандык болушу, жашоо жол-жобосу, статусу кирешелердин деңгээли жана  булактары боюнча айырмаланган түрдүүчө функцияларды аткарган адамдардын социалдык топторунун ортосундагы көп  түрдүү өз ара байланыштардын системасы. Таптар, социалдык топтор жана катмарлар, этностук биримдиктер – С. м-дин  негизги субъекттери болуп саналат. Алардын жыйындысы коомдун… Кененирээк »

СОЦИАЛДЫК КОНФЛИКТ

СОЦИАЛДЫК КОНФЛИКТ (лат. сonflict – кагылышуу, тирешүү)– адамдардын жыргалчылык проблемалары,  статусу, бирдиктүү ишмердүүлүгүнө жана ой-пикири боюнча, кызыкчылыктарынын, көз-караштарынын, салтсанааларынын, артыкчылыктарынын жана жүрүм-турум максаттарынын дал келбөөсүнөн улам пайда болгон социалдыктаптык күчтөрдүн кагылышуусун туюнткан түшүнүк. С. к. индивиддердин, таптардын, башка социалдык катмарлардын  ортосундагы социалдык биримдик менен жалпы коомдун ортосундагы өз ара мамилелердин өзгөчө түрү болуп саналат.  С. к-тин генетикалык булагы… Кененирээк »

БИРИМДИК

БИРИМДИК (мамлекеттер аралык, улуттук, социалдык, таптык, топтор аралык) – кызматташтыктын конкреттүү  маселелерин чечүүнү коомдун субъектилеринин мамилесинин жогорку деңгээлде уюштурулушу. Б. диалог,  сүйлөшүүлөр, көбүнчө юридикалык жактан бекитилет да, декларация, келишимдерде жарыяланат. Дүйнөлүк  цивилизациянын жашоосу үчүн азыр ар түрдүү партиялардын болушу маанилүү. Б. бир нече компоненттерден турат: 1)  Б-тин материалдык базасы – өндүргүч күчтөрдүн деңгээли, ал аралык эмгектин бөлүнүшү, технология,… Кененирээк »

СОЦИАЛДЫК АРАЛЫК

СОЦИАЛДЫК АРАЛЫК (Дистанция социальная) (лат. distantia — аралык) — социалдык топтор м-н адамдардын жакындыгынын же алыстыгынын даражасын мүнөздөөчү түшүнүк. Батыш социологиясында С. А-ты талдоого алуу биринчи жолу Зиммель, Парк ж-а Берджас тарабынан жүзөгө ашырылган. С. а-ты ички ж-а тышкы деп бөлүштүрүүгө болот; тышкы аралык улуттар, таптар, социалдык топтор ортосундагы аралыктарды мүнөздөсө, ичкиси топтордун мүчөлөрүнүн ортосундагы аралыкка тийиштүү. С.… Кененирээк »

СОЦИАЛДЫК САНКЦИЯ

СОЦИАЛДЫК САНКЦИЯ, социалдык таасир этүү чаралары — айрым социалдык топтордун (коом, эмгек жамааты, коомдук уюмдар, компаниялар, ж. б.) социалдык жактан карманган чен- өлчөм, баалуулуктардан четтеген оң же терс жүрүм-турумдарга жасаган мамилеси. С. с. сыйлоо же жазалоо түрүндө болуп, жеке адамдын жалпы ишке катышуусуна түрткү берет да, иш-аракетти үзгүлтүксүз жүргүзүүгө, жамааттын ынтымагын камсыз кылууга өбөлгө түзөт. Рим укугунда «санкция»… Кененирээк »

СОЦИАЛДЫК САПАТТАР

СОЦИАЛДЫК САПАТТАР (качества социальные) — адамдык тажрыйбанын, адамдардын биргелешкен же жеке ишмердигинин жыйындысы, алардын ар кандай комбинациялары, композициялары, синтездери. Социалдык сапаттар адамдардын ишмердүүлүгүнүн шарттарында, чөйрөлөрүндө, куралдарында ж-а инструменттеринде ишке ашат. Аталган сапаттар адамдардын жеке болмушунан, алардын жөндөмдүүлүктөрүнөн, керектөөлөрүнөн, ыктарынан, эптеринен, билимдеринен, алардын жүрүм-туруму м-н алакаларына мүнөздүү болгон формалардан да көрүнөт. Адамдардын болмушу м-н тике байланыштуу болгондуктан, социалдык сапаттардын… Кененирээк »

СОЦИАЛДЫК СИСТЕМА

СОЦИАЛДЫК СИСТЕМА — өзүнүн табияты боюнча социалдык өзгөчөлүктөргө ээ, өз ара ар түрдүү байланыш ж-а карым-катнаштар аркылуу бириккен, айрым адамдарды ж-а социалдык топторду өз ичине камтыган татаал түзүлүштөгү, ирээттүү биримдик; узак убакыттар бою биримдикте, жакын жашашкан адамдардын тобу; так аныкталган социалдык түзүлүшкө ээ уюм; этностук же улуттук жалпылык, мамлекет же өз ара карым-катыштагы мамлекеттердин тобу, ж. б. айрым… Кененирээк »

СОЦИАЛДЫК СТРАТИФИКАЦИЯ

СОЦИАЛДЫК СТРАТИФИКАЦИЯ (лат. stratum — катмар. facere — жасоо) — коомдун структурасы боюнча социологиялык окуу. «Страта», же болбосо социалдык катмарга С. с. коом бөлүнөт. Бөлүүнүн негизги каналы ар түркүн белгилер кабыл алынат: экономикалык, саясий, биологиялык, рассалык, диний ж. б. стратификациянын кректерин талдоодо бирдиктүү ой социологдордун арасында жок. Коомду таптарга бөлүү С. с. түшүнүгүн камтыйт, мындай бөлүнүүнүн негизине эркин… Кененирээк »