Категория: Философия

ФИЛОСОФИЯНЫН МАҢЫЗЫ (ЖЕ МЕТАФИЛОСОФИЯ)

«Философия» — байыркы грек сөзү: «фил» — «сүйүү», «жактыруу», «умтулуу», «ызат-сый», ал эми «софия», «акылмандык», «даанышмандык» дегенди түшүндүрөт, демек, акылмандыкка умтулуу, акылмандыкты урматтоо дегенди туюнтат. Бул сөз биздин заманга чейинки VI кылымда Байыркы Грецияда колдонула баштаган. Ошондон бери ушул маанисинде

Кененирээк окуу

ТААНЫМДЫН ТАБИЯТЫ (ЖЕ ГНОСЕОЛОГИЯ)

  Гносеология (грекче gnosis — таанып-билүү жана logos — окуу) — тааным теориясы, башкача айтканда, адам дүйнөнү кандайча таанып-билээрин, билим кантип жаралаарын, анын шарт-жагдайын жана чек-кыйырын иликтеген окуу. Термин катарына XVIII кылымда кошулуп, XIX кылымдын орто ченинен философиянын өзүнчө тармагы,

Кененирээк окуу

КООМ  ТУРМУШУ (ЖЕ СОЦИОФИЛОСОФИЯ)

Адам турмушу — коом турмушу. Коомду адам түзөт, ошол эле учурда адамдын өзү коомдон тыш жашай албайт. Бирок экөө эки башка түшүнүк. «Коом» деген сөздү кеңири урунабыз жана анын бир нече мааниси бар экенин жакшы билебиз. Биринчи кезекте, «коом» дегенде

Кененирээк окуу

БОЛМУШТУН СЫРЫ (ЖЕ ОНТОЛОГИЯ)

Грекчеден которгондо «онтология» болмуш, болмуш, бытие жөнүндөгү окуу дегенди туюнтат («on», «ontos» — бар нерсе, жашап турган, болгон нерсе, ал эми «logos» — окуу, ой — түшүнүк). Илимге термин катары XVII кылымдын башында Р. Гоклениус тарабынан киргизилип, нерсе, болмуш туурасындагы

Кененирээк окуу

БААЛУУЛУКТАР ДҮЙНӨСҮ (ЖЕ АКСИОЛОГИЯ)

Аксиология — философиянын бир бөлүгү. Бул термин грекче axia — кымбат, баалуу жана logos — окуу деген сөздөрдөн чыккан. Аксиология — баалуу, кымбат нерселердин теориясы, ошол туурасындагы илим болуп эсептелет. Адам болмуштагы нерсе, кубулуш, окуяларды таанып-билет, иликтеп түшүнөт. Бул анын

Кененирээк окуу

АҢ-СЕЗИМ МАСЕЛЕСИ (ЖЕ КОГИТОЛОГИЯ)

Философияны кыргызчалаганда бери болгондо эки кыйынчылыкка дуушар болобуз. Биринчисин онтологияга арналган бөлүмдө көрдүк десем болот. «Бытие» терминин ушу турушунда урунуп, аны менен катар ылайыгына, контекстке жараша кыргызча «болмуш», «болмуш», «бар», «бар болуш», «жашаш», «туруш» деген сөздөргө кайрылдык. Онтологиянын ачкычы болгон

Кененирээк окуу

АДАМЗАТТЫН КЕЛЕЧЕГИ (ЖЕ ФУТУРОЛОГИЯ)

Футурология — адамзаттын, коомдун келечегин иликтеген окуу, «болочоктун концепциясы» (латынча futurum — «келечек» деген сөздөн чыккан). Ушул маанисинде адегенде 1943-жылы немец социологу О. Флехтхейм тарабынан колдонулуп, кийин кеңири таркаган. Чын-чынына келгенде адам баласы эч качан келечекке көңүлкош караган эмес. Жашоо-турмуштун

Кененирээк окуу

АДАМ БАЛАСЫ (ЖЕ АНТРОПОЛОГИЯ)

Философия ири алыдыда адамдын болмушу жөнүндөгү илим, адамдын жашоо — турмушу, табият — тагдыры туурасындагы ой-түшүнүк. Адамдын адамдык касиети ал өз «Менин» (человеческое я, личность) аңдап — баалап, курчап турган дүйнөдөгү өз ордун табышка жасаган аракетинен башталгандай эле1— адамзаттын тарыхый

Кененирээк окуу

ААЛАМ, ТАБИЯТ (ЖЕ НАТУРФИЛОСОФИЯ)

Табият табигый илимдер — физика, химия, биология, астрономия ж. б. тарабынан изилденет. Ошол эле учурда ал философияны да кызыктырат. Себеби, адам табияттын курчамында жашайт, Ааламдын бир бөлүгү эсептелет. Рефератты көчүрүү

Кененирээк окуу

МАТЕРИЯ

МАТЕРИЯ (гр. materia) — субстрат, субстанция зат, адамзаттын аң-сезиминен сырткары ж-а көз карандысыз болуучу ж-а ал чагылдыруучу обьективдүү реалдуулук. М. дүйнөнүн көптөгөн чексиз реалдуу болгон обьектилерин ж-а системаларын камтыйт, кыймылдын бардык мүмкүн болгон касиеттеринин ж-а формаларынын субстанциалык негизи болуп эсептелет.

Кененирээк окуу