Метка: философия

МЕДИТАЦИЯ (лат. meditatio — ой жүгүртөм, ойлоном) — адамдын психикасын өтө терең бир жерге топтогон абалга алып келүүгө багытталган акыл аракети. Психологиялык аспектте М. өтө эмоциялык көрүнүштү ж-а реакция жасоонун олуттуу төмөндөшүн четтетүүнү болжолдойт. М-лануучунун соматикалык абалы бул учурда алсыздангандык,

НАТУРАЛИЗМ, (лат. natura — жаратылыш) — 1. коомдун өнүгүшүн жаратылыш мыйзамдары (климаттык шарттар, географиялык чөйрө, космостук телолордун нурлары аракеттери, адамдардын биологиялык- генетикалык ж-а расалык ж. б. өзгөчөлүктөрү) м-н түшүндүрүүгө аракет жасаган философиялык методологиялык принцип. Н. коомдун өнүгүшүнүн өзүнө гана таандык

НОРМАЛДУУ ИЛИМ (Нормальная наука) — Т. Кундун «Илимий революциялардын структурасы» аттуу китебиндеги илимий коомчулукта парадигма деп аталган кандайдыр бир нормага ылайык ишмердүүлүгүн белгилеген негизги терминдердин бири. Н. и-дин табиятын ар түрдүү концептуалдык, инструменталдык ж-а математикалык маселелер м-н баш катырмаларды берү

РУХ (дух) (гр. pneuma; лат. spiritus; сөзмө сөз: таза аба, керимсел, дем алуу) — 1) материалдык, жаратылыштык башталмадан айырмаланган заттык эмес башталманы туюндурган философиялык түшүнүк; 2) адамдын эң жогорку жөндөмдүүлүгү; ал адамды ой жүгүртүүгө, өзүн өзү аңдай билүүгө, айлана-чөйрөнү өзүнүн

СОЦИАЛДЫК САПАТТАР (качества социальные) — адамдык тажрыйбанын, адамдардын биргелешкен же жеке ишмердигинин жыйындысы, алардын ар кандай комбинациялары, композициялары, синтездери. Социалдык сапаттар адамдардын ишмердүүлүгүнүн шарттарында, чөйрөлөрүндө, куралдарында ж-а инструменттеринде ишке ашат. Аталган сапаттар адамдардын жеке болмушунан, алардын жөндөмдүүлүктөрүнөн, керектөөлөрүнөн, ыктарынан, эптеринен,

1) жеке керектөөнү (менчик) канааттандыруучу, өндүрүштүк ж-а өндүрүштүк эмес каражаттарга ээлик кылган коом мүчөлөрүнүн өзүмдүк менчигинин бир формасы. Граждандардын менчиги өлкө байлыгынын ажырагыс бөлүгү. Менчиктин негизги булагы — жеке ж-а коомдук өндүрүш тармагында иштеген адамдардын эмгек акысы, тапкан кирешеси, социалдык

НАТУРФИЛОСОФИЯ (натура ж-а философия) — жаратылыш философиясы; бир бүтүн деп каралган жаратылыштын карандай акыл м-н түшүндүрүлүшү, чечмелениши. Табият таануу билимдери м-н Н-нын чеги, Н-нын өзүнүн башка философиялык дисциплиналар системасында орду сыяктуу эле улам алмашылып жүрүп отурган. Н. Байыркы грек ф-сында

НУС (гр. nus — акыл) — антикалык философиядагы аң-сезим м-н ой жүгүртүүнүн бүткүл жыйындысын чагылдырган негизги түшүнүктөрдүн бири. Философиялык мааниде алгачкы жолу Анаксагордун окуусунда кездешет ж-а ал формасыз материяга форма берүү тартибинин принциби катары чечмеленген. Бул түшүнүк идеалисттик мааниде Платон

РЕАЛДУУ АБСТРАКЦИЯ — адамдын тиричилигинен келип чыккан белгилүү түрдөгү тажрыйбаны жалпылаштырган схеманын натыйжасы. Мис., ар түрлүү ченемдин системалары, акча, тилдин түзүлүштөрү, укук нормасы. Реалдуу абстракциялар тиричиликтин улам татаалдаштырылган түрлөрүнөн, тарыхый процессте адам тарабынан иштелип чыккан. Алар ар кандай социалдык топтордун

СОЦИАЛДЫК СИСТЕМА — өзүнүн табияты боюнча социалдык өзгөчөлүктөргө ээ, өз ара ар түрдүү байланыш ж-а карым-катнаштар аркылуу бириккен, айрым адамдарды ж-а социалдык топторду өз ичине камтыган татаал түзүлүштөгү, ирээттүү биримдик; узак убакыттар бою биримдикте, жакын жашашкан адамдардын тобу; так аныкталган