Метка: эпосу

АЛМАМБЕТ — Манастын кырк чоросунун эң көрүнүктүүсү. Теги боюнча кытай (кээде калмак) канзадасы, атасы Соорондук (айрым варианттарда Азизкан) кытайдын башкы кандары Эсенкан, Алооке, Карыкан менен бир тууган. Эпостогу монументалдуу образдардын ичинен А-тин образы өзүнүн көп кырдуулугу менен бөтөнчө орунга ээ.

АЛМАМБЕТ — Манастын кырк чоросунун эң көрүнүктүүсү. Теги боюнча кытай (кээде калмак) канзадасы, атасы Соорондук (айрым варианттарда Азизкан) кытайдын башкы кандары Эсенкан, Алооке, Карыкан менен бир тууган. Эпостогу монументалдуу образдардын ичинен А-тин образы өзүнүн көп кырдуулугу менен бөтөнчө орунга ээ.

АЛМАБЕК ТОЙЧУБЕК УУЛУ (1887, Ысык-Көлдүн чыгышындагы Ой-Булак айылы — өлгөн жылы белгисиз) — манасчы. Атасы Тойчубек (1853—90) да, агасы Дыйканбай (1873— 1923) да эл арасында «Манастан» үзүндү, негизинен «Семетейди» мыкты айткан адамдар катары белгилүү болушкан. А. Токтогул Сатылганов атындагы кыргыз

АЛТЫНАЙ — каарман, Алмамбеттин энеси. Эпостун түрдүү варианттарында ар кандай ысым менен берилет. Сагымбай Орозбаковдун вариантында аты Экзер, өзү Соорондүктүн аялы болуп айтылат. Радлов жазып алган вариантта, Саякбай Каралаевдин вариантында А. Соорондүктүн кызы. Баласыз жүргөн Азизканга алып берүүгө кыз сынатканда

АЛЛИТЕРАЦИЯ (лат. а1 — кошо, карай, littera — тамга) — ырда (айрым учурда кара сөздө да) сөз башында же сап башында бирдей үнсүз тыбыштардын айтылышы. А. дүйнө элдеринин көркөм сөз өнөрүндө кеңири тараган. Айрыкча түрк элдеринин поэзиясында жана желдирме, жорго

АЛТЫНАЙ — каарман, Алмамбеттин энеси. Эпостун түрдүү варианттарында ар кандай ысым менен берилет. Сагымбай Орозбаковдун вариантында аты Экзер, өзү Соорондүктүн аялы болуп айтылат. Радлов жазып алган вариантта, Саякбай Каралаевдин вариантында А. Соорондүктүн кызы. Баласыз жүргөн Азизканга алып берүүгө кыз сынатканда

КУРЧ — Манас жана анын эң жакын башкы чоролоруна арналып асмандан керемет менен түшкөн кылычтардын жалпы аты. Саякбай Каралаевдин вариантында гана айтылып к-ка баатырлардын кандайча ээ болгондугу, алардын ар биринин энчилүү аты, сын-сыпаты кеңири мүнөздөлөт: Асмандан түшкөн алты курч, Кылычтын

АЛТЫ АРАМ — Манастын аталаш инилери, Жакыптын кичи аялы Бакдөөлөттөн туулган балдары: Абыке, Көбөш, Кочкор, Чыйбыт, Адыбай, Көлбай. Булар башынан эле Манастын баатырдыгын, кандыгын көрө алышпайт. Инилери экендигине карабастан анын баатырдык иштерине катышпайт, ага жардамдашпайт. Атүгүл эр азамат бүт аттанган

1) АЛТАЙ — кырк чоронун бири, албан уруусунан. Кырк чоронун катарында саналып өтөт да, эрдиктери, өзгөчөлүгү айтылбайт (Сагымбай Орозбаков, 2. 419; 3. 49). Манас Каныкейге күйөөлөп барганда ат чаап жар тандаган учурда аты он тогузунчу өргөөгө туш келип, А. тагдыр

АЛП УЙКУ — эпикалык салттык мотивдердин бири. Түрк-моңгол элдеринин эпикалык чыгармаларынын көпчүлүгүндө баш каармандын душман колуна түшүп туткундалышы негизинен анын узакка созулган А. у-су менен байланыштырылат. Фольклористикада башкы баатырдын А. у. менен укташы байыркы магиялык түшүнүктөн келип чыккан убактылуу өлүп-тирилүү