Кыргыз тилиндеги материалдар
XV к. ойроттордун өз алдынча хандыгы түзүлгөн. XVI к. аяк ченинде ойроттор күчөп, (тыргоот, дэрбөт, хошут, чоростордон турган) «Дөрбөн ойрот» («төрт ойрот» ) союзун түзүшкөн. XVII-XVIII кк. ойрот-калмак баскынчылары Кыргызстанга кайра-кайра талоончул жортуулдарды уюштуруп турган. Теги жагынан монголдордун оң канатына тиешелүү элдерди түрк
Кененирээк окууКалктын билим деңгээлин көтөрүүдө жалпы билим берүүчү мектептердин ролун жакшы түшүнгөн партиялык-мамлекеттик жетекчилик сегизинчи беш жылдыкта (1966-1970-жж.) жалпыга милдеттүү орто билимге өтүүнү, ал эми тогузунчу беш жылдыкта (1971-1975-жж.) бул ишти толук аяктоо милдетин койгон. Кыргызстанда бул милдетти аткаруу үчүн биринчи
Кененирээк окууКыргыздар өзүлөрүнүн күчтөрүн ал убакта Жети-Сууну ээлеп алышкан карлуктар менен, чиктер жана түрк урууларынын калдыктары менен уйгур каганы Элетмиш Билгеге (747—759-жж.) каршы күрөшүү үчүн бириктиришкен. Түрк бектеринин арасынан чыккынчылар чыгып, каганды эскертип коюшат. Ал чечкиндүү аракет кылып, союздаштарды жалгыздап талкалаган.
Кененирээк окуу«ГҮЛСАРАТ” Ч. Айтматовдун бул повести биринчи жолу 1966-ж. орус тилинде «Новый мир” журналында (№ 3 санына) жарык көргөн. «Гүлсарат” – социалдык планда өтө курч жазылган чыгарма. Жазуучу бул повести туурасында мындай деген: «Гүлсарат” бир чети эң чоң чыг-чылык канагат алып келсе, бир чети аябагандай көркөм машакат
Кененирээк окуу«ЖАМИЙЛА” – Ч. Айтматовдун атын алгач алыска тааныткан повести (1958). Повесть алгач «Обон” деп аталып, кыргызча ушул ат м-н жарык көргөн. Орус тилинде «Новый мир” журналына (1958, № 8) «Жамийла” деген ат м-н жарык көрүп, дүйнө элдеринин тилдерине ушул ат м-н
Кененирээк окуу«ЭР ЭШИМ” – тарыхый поэма. Эпикалык чыгармада күчтүү душмандардын мизин кайтаруу үчүн эпикалык образдарды реалдуулуктун чегинен өткөрө, алардан да күч кубаттуу кылып идеализациялоо тенденциясы өкүм сүрүп келген. Мындай көрүнүш эл тарабынан кадыресе салттык түшүнүк катары кабыл алынып, эпикалык чыгарманын көркөм табияты м-н байланышкан. Эр Эшимдин
Кененирээк окуу«КАНЫБЕК” – К. Жантөшевдин кыргыз фольклоруна болгон мамилеси биринчи муундагы кыргыз жазуучуларынын өкүлдөрүнө караганда айрыкча бир кырдаалдар менен айырмаланып турат. Дегеле жазуучунун фольклорго мамилесин ажыратып, жиктеп, этаптарга бөлүп көрсөтүү мүмкүн эмес. Фольклордук аң-сезимдин стихиясы жазуучунун бүткүл чыг-лык жолун бирдей эле даражада
Кененирээк окуу«КӨК АСАБА” – тарыхый роман. Орто кылымдардын башындагы (6–8-к.). Енисей кыргыздарынын турмушун, сырткы баскынчылардын кол салуусуна каршы туруп, эпостун биримдигин жана өз алдынчалыгын сактап калуу үчүн жүргүзгөн күрөшүн эпикалык ыкмада көркөм чагылдырган чыгарма. 1971-ж. жазылып бүткөн, бирок көп жылдар боюу жарык
Кененирээк окуу«КЫЛЫМ КАРЫТАР БИР КҮН” (1980) – роман. СССР Мамлекеттик сыйлыгына татыктуу болгон. Ч. Айтматовдун бул романы өзүнүн идеялык-тематикалык багыты, сюжеттик-композициялык түзүлүшү боюнча «Гүлсарат” повестине жакын. Танабай Гүлсары жорго менен акыркы сапарда баратып, күнү бүтүп, суусу түгөнгөн эсил жоргонун башында отуруп өткөн күндөрдү эскерүүсү аркылуу сюжеттик окуялар ретроспективдүү планда өнүктүрүлсө, «Кылым
Кененирээк окуу«КЫЯМАТ” – (1986) Ч. Айтматовдун адабий чөйрөдө карама-каршылыктуу кызуу талаш-тартыштарды жараткан романы. Чыгарманын аталышы жөнүндө автор мындай дейт: «Эмне үчүн «Плаха” деп аталды. Менимче, ал романдын мазмунунан келип чыкты го деп ойлойм. Баталга – бул баш алынчу секи же мыйзам окулчу дөбө гана эмес. Адам өз өмүрүндө эртеби-кечпи баталгага
Кененирээк окуу