Метка: саясат

БИРИМДИК (мамлекеттер аралык, улуттук, социалдык, таптык, топтор аралык) – кызматташтыктын конкреттүү  маселелерин чечүүнү коомдун субъектилеринин мамилесинин жогорку деңгээлде уюштурулушу. Б. диалог,  сүйлөшүүлөр, көбүнчө юридикалык жактан бекитилет да, декларация, келишимдерде жарыяланат. Дүйнөлүк  цивилизациянын жашоосу үчүн азыр ар түрдүү партиялардын болушу маанилүү.

ГРОЦИЙ (Гуго де Гроот) (1583–1645) – голландиялык юрист, социолог. Табигый укуктук теориясын жана эл аралык  илимин негиздөөчүлөрдүн бири. Г-дин ою боюнча эл аралык конфликттерди чечүүдө универсалдык моралдык нормалар  – жалпы мораль болушу зарыл. Ал төмөнкү принциптерден турган. Биринчиден, өзүн-өзү сактоого

ГЕГЕМОНИЯ (гр. hegemonia бийлөө, башкаруу) – гегомонизм – жеке көз караштын, саясий эрежелердин,  көрсөтмөлөрдүн, саясаттын башка бирөөлөргө таңууланышы. Г. башка бирөөгө карата саясий күчтөн, таптык,  мамлекеттик башкаруучулуктун, бийлөөчүлүктүн абалы. Г. бийлик эмес, ал таасир жана башкаруунун биригип, бийликти  жүргүзүүгө айлануусу.

БИРИККЕН УЛУТТАР УЮМУ (ООН) – эл аралык уюм, башкы максаты – эл аралык тынчтыкты жана коопсуздукту  колдоо жана коргоо, мамлекеттер аралык кызматташтыкты өнүктүрүү. БУУнун уставынын алгачкы долбоору 1944-ж.  август–октябрь айларында Думбартон-Окс (АКШ) конференциясында иштелип чыккан. БУУнун Уставы күчүнө кирген  24-октябрь

ГРАЖДАНДУУЛУК көп жактуу түшүнүк: 1. саясий коомчулуктун ишине активдүү, аң-сезимдүү кошулуу; 2. өзүн  психологиялык жактан саясий коомчулуктун гражданини, толук мүчөсү катары сезүү; 3. Гражданиндин ролунда чыгууга  жөндөмдүүлүк жана даярдык; 4. Саясий акцияларга эркин катышуу; 5. Мамлекеттин коомдун саясий кызыкчылыгы үчүн 

ГЕГЕЛЬ Георг Вилгельм Фридрих Гегель (1770–1831) – немец философу. «Граждандык коом» деген эмгегинде үй-бүлө  тегинен эле граждандык коом болгон түшүнүктү берет: «Үй-бүлө өзү табигый коом болуп эсептелет, анын мүчөлөрү  сүйүү, ишеним жана табигый баш ийүү менен байланышкан (пиэтет)». Түшүндүрмө. Үй-бүлө

БИОСАЯСАТ – саясий феномендерди изилдөөдө биологиялык түшүнүктөрдү жана ыкмаларды пайдаланууга колдонгон  концепция. Б. соцбиологиядан айырмаланып, Э. Вильсон боюнча, жүрүм-турумдун коомдук формасын изилдөөдө  эволюциялык көз караш менен карап, эскирип калган социалдык турмушту жөнгө салуучу формалары катары аларды  талкуулоодон четтеп турат. Саясий

ГРАЖДАНДЫК УКУК ЖАНА ЭРКИНДИК – коомдун саясий, социалдык, маданий турмушуна катышууга  граждандардын конституциялык негиздеги статусу, дайыма БУУнун көзөмөлүндө турат. 1948-ж. 10-декабрда БУУнун  Генералдык Ассамблеясы «Адам укугунун жалпы декларациясын» кабыл алган. Бул укуктарга: инсанга кол тийгизбөө,  жеке, үй-бүлөлүк турмушуна кийлигишпөө ж.

ГАНДИ Мохандас Карамчанд (1869–1948) – Индиядагы улуттук боштондук кыймылдын лидери, идеологу. Г-нин окуусу  (гандизм) улуттук боштондук күрөштүн программасы болгон. Негизги принциптери: адамдардын ортосундагы  мамилелердин чыныгы формасы – сүйүү, бул жашоонун негизги мыйзамы тынчтык жол менен, күч колдонбой күрөшкө  кеңири көпчүлүк

БИЙ – көчмөн жана жарым көчмөн түрк элдеринде уруу башчысынын мансап наамы же даражасы; дубанды, аймакты  бийлеген. XIX к. аягы ХХ к. башында кыргызда Б. – уруу (урук) башчысы болуу менен бирге саясий, акимдик, чарбалык  жана соттук милдеттерди да аткарган;