Метка: философия

ЖАШ ГЕГЕЛЧИЛЕР, же сол гегелчилер — гегелчил философиялык мектептин радикалдуу канаты. Алардын Г егелдин философиясын интерпретациялашы ж-а христианчылыкка сыны ошол мезгилдеги немец шарты үчүн буржуазиялык-демократтык ойду ж-а жалпы эле саясий кызыкчылыкты ойготуунун өзгөчө бир формасы болгон. Солгегелчилердин теориясы диндин моделине

ТЕЛЕОЛОГИЯ (гр. talos — бүткөнү, максат, аяктоо ж-а logos — окуу) — максат же максатка ылайыктуулук жөнүндөгү окуу. Бул б-ча адамдын эле аракети эмес, тарыхый окуялар ж-а жаратылыш-кубулуштары ж-а жалпы планда да, жекече да белгилүү бир максатка багытталган. Т. антропоцентристтик

ФИЛОСОФИЯНЫН ЖАКЫРЧЫЛЫГЫ “Нищета философии”, («Мырза Прудондун «Жакырчылыктын философиясы» деп аталган эмгегине жооп») — капиталисттик коомдун экономикалык негиздерине илимий анализ берген ж-а диалектикалык-материалисттик көз караштын маанилүү принциптерин чагылдырган К. Маркстын эмгеги. Китепти түзүүгө негиз болуп 1846-жылы Парижде басылып чыккан Прудондун «Экономикалык

ЭКЗИСТЕНЦИАЛИЗМ (соңку латынча exsistentia — бар болуу, жашоо) — 20-к-да батыш философиясында антропологиялык өңүттө өнүккөн таасирдүү багыттардын бири; анын борборунда жашоонун маңызы, жекече эркиндик, жоопкерчилик ж-дөгү проблемалар турат. Белгилүү өкүлдөрүнө М. Хайдеггер, К. Ясперс, Ж.-П. Сартр, А. Камю, Г. Марсель,

ИЛИМИЙ ТЕХНИКАЛЫК ПРОГРЕСС — илим м-н техниканын бирдиктүү, өз ара шартташкан, бир калыптагы өнүгүшү. ИТПнын тамыры 16-18-к-дагы мануфактуралык өндүрүшүнөн уланып, илимий техникалык ж-а техникалык ишмердик жакындаша баштагандан ары уланат. Буга чейин эмпирикалык тажрыйбадан, кол өнөрчүлүктүн купуя сырларынан, рецептеринен топтолуунун эсебинен

ТЕМПЕРАМЕНТ (лат. tempera-mentum — бөлүктөрдүн тиешелүү катышы) — адамдын психикасын мүнөздөгөн жеке өзгөчөлүктөрдүн жыйындысы. Т. сезимдин күчүнө жараша терең же үстүртөн, анын өтүү ылдамдыгына, туруктуулугуна же тез алмашуусуна карата билинип-көрүнөт; ошондой эле мүнөздө Т. индивиддин кыймыл-аракетинин өзгөчөлүгүнө жараша да болуп

ФИЛОСОФИЯНЫН ТАРЫХЫ (история философии) — социомаданий билимдин философиялык идеялардын пайда болуу ж-а өнүгүү процессин сүрөттөп жазып гана тим болбостон, аны илимий негизде түшүндүргөн, баалаган синтетикалык тармагы. Философиялык системалар келип чыгуусу ж-а маани-маңызы б-ча өз доорунун тажрыйбасын жалпылап, илимий корутундулаган окуулар

1) кеңири мааниде түшүнүктө мамлекеттин, өлкөнүн калкы; нака илимий мааниде тарыхый өзгөрүүдөгү белгилүү бир өлкөнүн же мезгилдин прогрессивдүү, революциячыл өнүгүш маселесин чечүүгө объективдүү абалы б-ча биргелешип, ачыктан-ачык катышууга жөндөмдүү таптарды, катмарларды өз ичине алган адамдардын жалпылыгы. Эл социалдык, коомдун социалдык

ИЛИМ — болмуш (жаратылыш, адам, коом, ой) ж-дө объективдүү жаңы билимдерди теориялык жактан системалаштырып, иштеп чыгууга                           багытталган илимпоздордун, алардын билимдери м-н жөндөмдүүлүктөрүн, квалификациясы м-н тажрыйбасын; илимий эмгектин бөлүнүшү

ТЕОЛОГИЯНЫН БАШТАЛЫШЫ же «Теологиянын негиздери», проклдын (5-к.) чыгармасы, теориялык философия б-ча колдонмо; неопозитивизмдин негизги түшүнүктөрүн ж-а методдорунун өзүнчө бир жыйындысы сыяктанган жападан жалгыз эмгек. 211 параграфтан турат, алардын баштапкы 112си неоплатончул философиясынын оппозиция түрүндөгү категорияларына арналган: жеке-көп, келип чыгуучу —