Рубрика: Макалалар

ПАРЛАМЕНТТИК РЕСПУБЛИКА – башкаруунун республикалык формасы. Конституцияга (же өткөөл этапта –  монархтык бийликтен баш тартуусу, Улуу Француз революциясынын учурунда Уюштуруу чогулушунун токтому  сыяктуу актыларга) ылайык жогорку бийлик парламентке тиешелүү. Парламент өз алдынча министрлер кабинетин түзөт,  премьерди шайлайт, конституциялык көзөмөлдүн органдарын

БАРСБЕК, Ынанчу Алп Билге – 7-к-дын аягы–8-к-дын башында Енисейдеги Кыргыз кагандыгынын башкаруучусу. Анын тушунда кыргыздардын элчилери Кытайга, Тибетке, Түргөш кагандыгына жиберилип   34 турган. Экинчи Чыгыш Түрк кагандыгынын кагандары да Б-ди өзүнө ийитүү максатында оболу анын кагандыгын таанышкан ж-а Элтерис кагандын

СОЦИАЛДЫК КОНФЛИКТ (лат. сonflict – кагылышуу, тирешүү)– адамдардын жыргалчылык проблемалары,  статусу, бирдиктүү ишмердүүлүгүнө жана ой-пикири боюнча, кызыкчылыктарынын, көз-караштарынын, салтсанааларынын, артыкчылыктарынын жана жүрүм-турум максаттарынын дал келбөөсүнөн улам пайда болгон социалдыктаптык күчтөрдүн кагылышуусун туюнткан түшүнүк. С. к. индивиддердин, таптардын, башка социалдык катмарлардын 

КОКОН ХАНДЫГЫ – 1709–1876-ж-дагы Орто Азиядагы ири феодалдык мамлекет. Фергана өрөөнүндө түзүлгөн. Борбору Кокон ш. болгон. К. х-нын тарыхы үч доорго бөлүнөт. Биринчи доор – түптөнүү доору. Бул доордун бийлери төмөнкүлөр: Шахрух бий (1709–21), Абдурахим бий (1721–34), Абдыкерим бий (1734–47),

МОГОЛДОР – соңку орто кылымдарда Чагатай улусунун (Моголстан) чыгыш бөлүгүн мекендеген түркмоңгол уруулары. Чыңгыз хандын империясы түзүлгөндөн тартып моңголдордун башкаруучу ж-а аскердик төбөл-дөрү бири-бирине каршы эки топко бөлү-нүшкөн. Моңголдордун тиричилигин, каада-салтын ж-а көчмөн турмушун жактагандар Чагатай улусунун түндүк-чыгышында, негизинен Жетисууда

САЯСИЙ ПРОГРАММА – саясий партиялардын ишмердүүлүгүнүн негизги жоболорун жана максаттарынын кыска же  деталдык баяндалышы. Программа берилген коомдун ишмердүүлүгүн багыттаган жалпы жоболору, б. а. партиянын  платформасы менен аныкталат. Партиянын С. п-лары стратегиялык жана тактикалык болот. Биринчилери саясий  платформа аныктаган жалпы, көбүн-чө

САЯСИЙ КАТЫШУУ – социалдык-саясий жалпылыктын мүчөлөрүн (уруу, урук, этностук топ, улут ж. б.) индивиддик  же группалык негизде жалпылыктын (же эл аралык коомчулуктун тарыхый өнүгүшүнүн белгилүү бир стадиясында)  ичиндеги саясат – бийлик мамилелеринин процессине тартуу. Карама-каршылыктуу кызыкчылыктар жана  конфликттер менен байланышпаган,

РЕАЛИЗМ, с а я с и й – коомдогу иштердин объективдүү абалына ылайык саясий курсту иштеп чыгуу жана жүзөгө  ашыруу. Р. ишке ашпаган утопиялык милдеттерди өзүнө камтыбайт. Р. төмөнкүлөрдү камсыз кылат: 1. коомдогу  экономикалык абалдын, коомдук өнүгүүнүн берилген этабында өндүрүш,

ПАРЛАМЕНТАРИЗМ (нем. par-lament, англ. parliament, фр. par-lement < рагler – сүйлөө) – мамлекеттик бийлик  системасы. Парламенттин чечүүчү ролу менен мыйзам чыгаруучу жана аткаруучу органдардын функциялары так  бөлүштүрүлгөн. Парламент бул системада саясий күрөштөн субъектиси жана объектиси катары өлкөдө демократия  тууралуу үстөмдүк

МАХМУД КАШГАРИ (Барскани), М а х м у д и б н Х у с е й н и б н М у х а м м е д – 11-к-дагы энциклопедиячы-аалым. 1029–1038-ж. аралыгында көл кылаасында Барскан (азыркы Барскоон) ш-нда