Метка: саясат

ДЕМОКРАТТЫК ПРИНЦИПТЕР – демократтык саясий режим негиздеген принциптер. Демократия өзүнүн  өнүгүшүндө бир катар принциптерди иштеп чыккан. Биринчи кезекте бул – элдик бийлик, эл бийликтин булагы, бийлик  ал тарабынан тикелей же өкүлчүлүк формасында ишке ашырылат. Кеңири тараганы өкүлчүлүк формасындагы принцип,  ага

ГРАЖДАНДЫК КООМ – 1) коомдун жашоо ишмердүүлүгүнүн экономикалык, саясий, социалдык жана руханий  чөйрөсүндө ыктыярдуу түрдө түзүлгөн мамлекеттик эмес структураларды камтыган, өнүгүүнүн белгилүү бир  тепкичиндеги адамдардын жалпылыгы; 2) мамлекеттик эмес – экономикалык, саясий, социалдык, үй-бүлөлүк, улуттук,  руханий, диндик, үрп-адаттык ж. б.

ВЕТО (лат. veto – тыюу салам) – 1. кең мааниде – атайын укуктары бар органдардын же адамдын кандайдыр бир чечимге  оозеки же кат жүзүндө тыюу салышы. 2. – мамлекеттик бийликтин кандайдыр бир бутагы чыгарган токтомго башка бир  бийлик бутагынын сөзсүз

БЕК – башкаруучу; орто кылымдагы түрк элдеринде жергиликтүү бийлик ээлерине берилүүчү титул. Б. мамлекеттеги эң  жогорку титул ээси – кагандан (хандан) төмөн туруп, жергиликтүү бир дубандын же аймактын бийлигин өз колуна  топтогон. Кокон хандыгына баш ийген кыргыздарда Б. өз вилаетинде

ДЕМОГРАФИЯЛЫК САЯСАТ – социал-экономикалык саясаттын бөлүгү. Д. с. мамлекеттик же аймактык болушу  мүмкүн, негизги мазмуну, элдин таралыш жана жайгаштыруу процессине таасир берүү. Бул мыйзамдар жана шарт түзүү  аркылуу ишке ашырылат. Д. с-тын натыйжасы мамлекеттик статистикада катталат. Д. с-тын негизги багыттары

ГРАЖДАНДЫК ДЕМИЛГЕЛЕР – граждандардын өз укугун бийликтин кысымынан коргоо үчүн уюшулган локалдуу,  ишмердүүлүгү боюнча чектелген, коллективдүү уюштурмасы. Үй-жай, билим, транспорт, маданият, шаардын өнүгүүсү  ж. б. маселелер боюнча атайын түзүлөт. Негизинен буга киргендер тарабынан ыктыярдуу, ишеничи аркылуу иштер  24 www.bizdin.kg  жүргүзүлүп,

«ВЕДДЕР» (санскр. – билим) – байыркы индиялыктардын төрт негизги ыйык китептери – Ригведа, Атхарваведа,  Самлаведа жана Яжурведа. Бул ыйык китептер б. з. ч. ХII–VII к. түзүлгөн. В. индия адабиятынын эң алгачкы  чыгармаларынан жана алар пайда болгондон тарта индиядагы саясий ойдун

БАТРАКТАР – бай-манаптарга жалданып, кара күчүн сатып жан багышкан, кыргыз коомундагы социалдык  бөлүктөрдүн биринин аталышы. Люмпен-пролетариаттардан айырмаланып Б-дын үй-бүлөсү, анча көп болбосо да, малмүлкү, жери болгон. Октябрь революциясы жеңип, бийликке кедей-кембагалдар келгенде, байлардын байлыгын  кайрадан бөлүштүргөндө, өзгөчө 1921–29-ж. жер-суу реформасынын

ДЕМАГОГИЯ – массанын реалдуу проблемаларын, суроо-талаптарын билип алып, ошолорду ищке ашыруу деген  ураанга жашынып, өзүнүн же топтун, социалдык же саясий максатын көздөгөн аракеттер жана аларды ишке ашырууга  умтулуу. Реакциячыл жалган жана өзүнүн чыныгы жүзүн, максаттарын жашырган саясатчылар Д-нын чеберлери  болушат,

ГРАЖДАНДЫК БАШ ИЙБӨӨЧҮЛҮК термини америкалык ойчул жана жазуучу Г. Торо (1817–1862) тарабынан  «Граждандык баш ийбөөчүлүк» (1849) аттуу программалык эссесинде пайдаланылган. Г. б. и. алып жүрүү-чүлөр  тарабынан акыйкатсыз жана четтетүү керек деп каралган өкүм сүргөн тартипке, айрым мыйзамдарга, бул же тигил