Рубрика: Макалалар

УЙГУР КАГАНДЫГЫ – 744–840-ж. Борбор Азиядагы уйгурлардын мамлекети. Уйгурлар кытай булактарында «гаогюй» (гао-гюй, као-го) – «бийик арабачандар» деп аталышкан, азыркы Моңголиянын аймагын, Саян-Алтай тоолоруна туташ жерлерди мекендешкен. Негизги уруу юан (хуйхэ) же уйгурлар Орхон, Толы дарыялары Селенгага куйган жерлерде жашаган.

САЯСИЙ СИСТЕМА (коомдо) – саясий субъекттердин, структуралардын, мамилелердин интеграцияланган, бүтүндүк  жыйындысы. Социалдык биримдиктердин жана күчтөрдүн кызыкчылыгын чагылдырат. С. с. коомдун интеграциясын  жана жалпы максаттарды ишке ашыруу үчүн анын ишмердүүлүгүнүн эффективдүүлүгүн камсыз кылат. Айкын  социалдык биримдиктин кызыкчылыгын эсепке алуунун даражасы анын

САЯСИЙ КЫЙМЫЛДАР – саясий мамилелердин жашоо ыкмасы. С. к. адамдардын белгилүү бир топторунун саясий  кызыкчылыктарын ишке ашырууга багытталган коомдук ишмердүүлүктүн көрүнүшү катары чыгат. Жаңы коомду  курууну максат кылган С. к. илгерки заманда эле башталган. ХIХ к. орто ченинде пролетариат калыптанып,

РЕФОРМА (саясий, социалдык) – коомдун саясий системасынын негизин түп-тамырынан эмес, айрым гана  элементтерин өзгөртүүчү саясий аракеттердин жыйындысы. Узак убакыт бою Р. марксисттер тарабынан революцияга  каршы коюлган. ХХ к. тажрыйбасы мындай каршы коюунун туура эместигин көрсөттү. Революция коомдо пайда болгон  проблемалардын

ПАТРИОТИЗМ (гр. раtriotes – мекендеш < раtris – Атамекен) – Ата мекенди сүйүү жана ага берилгендикти  чагылдыруучу идея, сезим, иш-аракет. Мекенинин ички турмушунун бардык тармагында ийгиликке жетишүүсүнө, эл  аралык аренада кадыр-баркынын бекемделишине жана кубаттуулугунун өсүшүнө көмөк берет. П. кылымдар бою

БАРПЫ Алыкул уулу (1884, Сузак р-ну, Ачы кыштагы –9. 11. 1949, Бишкек) – кыргыз ырчылар поэзиясынын классиги, көп кырдуу ойчул акын. Кедей үй-бүлөдөн. Сегиз жашынан жергиликтүү кыргыз байларынын малын карашып, он бирге чыкканда өзбектердин бадасын багып, Мадалы ажынын үй жумушун

1863-ж. Борб. Теңиртоого чалгындоо тобу жөнөтүлүп, «Кашкар отряды» деп аталган бул кошуунга генштабдын капитаны Проценко колбашчылык кылган. Теңиртоонун чордонундагы Кочкор, Жумгал, Нарын, Атбашы, Акталаа, Тогузторо өрөөндөрүндө, Кашкар тарапта сарыбагыш, саяк, черик, моңолдор, чоңбагыш, бугу, тынымсейит ж.б. уруулар жашачу. Соңкөл, Солтонсары,

СТАТУС – катмардын, топтун же индивиддин социалдык системадагы абалынын комплекстүү көрсөткүчү, социалдыкстратификациянын маанилүү параметрлеринин бири. С-тун негизги компоненттери катары: биринчиден, берилген  социалдык элементтин коомдогу позициясы анын объективдүү мүнөздөмөсүнүн (теги, жынысы, жашы, билими ж. б.)  улам келип чыгат; экинчиден, коомдун берилген

САЯСИЙ ТӨҢКӨРҮШ – коомдук саясий турмуштун түп тамырынан бери өзгөрүшү, бийлик системасынын бузулушу  же саясий лидери, мамлекет башчысын алмаштыруу. Төңкөрүштүн себептери түрдүүчө болушу мүмкүн, бирок ар дайым  баарына бирдей жалпы шарт – белгилүү социалдык катмарлардын же топтордун нааразычылыгы, коомдо биримдиктин 

УЙГУР ЖАЗМАСЫ – 8–18-к-да Чыгыш Түркстандын түрк тилдүү элдери колдонгон жазмалардын бири. Согду жазмасынын негизинде келип чыккан. Изилдөөчүлөр согду жазмасынын башаты арамей жазуусу экендигин белгилешет. У. ж. м-н жазылган эстеликтер 8-к-га таандык. Жогортон төмөн карай жазылып, саптар солдон оңго карай